..........

علل-دروغ

علل دروغ­گویی کودکان وراهکار­های درمان آن

برای مقابله با دروغ­گویی کودک، از خودتان شروع کنید!

مقدمه

دروغ­گویی صفتی ناپسند است که بعضی از کودکان وبزرگ­سالان بدان مبتلایند این صفت در میان بعضی از افراد چنان شایع است که بسیاری آن را عادی تلقی می ­کنند. والدین بسیار از دروغ­گویی کودکشان اظهار گلایه می­ کنند. به رغم تلاش آن­ها برای از بین بردن این عادت با برطرف کردن تمام نیاز­های کودک باز شاهد دروغ­گویی کودکشان­ند واین امر بی اعتمادی والدین را فراهم می­ آورد. دانستن این نکته حائز اهمیت است که دروغ­گویی از امری ساده وکوچک شروع می­ شود و اگر با آن بر خوردی مناسب صورت نگیرد به مرضی خطرناک تبدیل می­ شود. دروغ­گویی به طور ذاتی در نهاد هیچ کودکی نیست ودر واقع محیط ناسالم است که باعث به وجودآمدن این رفتار زشت می­ شود.

دروغ­گویی

دروغ­گویی از نظر لغوی به معنای کتمان واقعیت است. دروغ­گو کسی است که به اطرافیانش اعتمادی ندارد وتمایل به جلب توجه دیگران دارد. او دچار ضعف شخصیتی است واعتماد به نفسش پایین است. باید بدانیم برای بازداری کودک از دروغ­گویی نباید متوسل به اجبار شویم بلکه باید شرایط مناسب برای دروغ نگفتن را فراهم نماییم.

انواع دروغ

پیش از شناختن انواع دروغ­گویی وراه­کارهای مقابله با آن باید ابتدا دروغ واقعی را از دروغ غیر واقعی تشخیص دهیم.

  • دروغ تخیلی: حرف­های کودک زاییده خیالش است ونمی ­تواند بین تخیلاتش وواقعیت تفاوتی لحاظ کند.
  • دروغ اکتشافی: گاهی کودکان برای این­که بدانند اگر قوانین را بشکنند چه اتفاقی می­ افتد اقدام به دروغ گفتن اکتشافی می­ کنند؛ واین­که ببینند با استفاده ازاین روش تا کجا می­ توانند قسر در بروند.
  • دروغ شاخ­دار: این دروغ شامل خودستانی افراطی یا اغراق درباره­ ی یکی از اعضای خانواده است.
  • دروغ واقعی: دروغی است که از ترس تنبیه شدن گفته می­ شود وبدترین نوع دروغ است که باید هرچه زودتر جلوی آن را گرفت.

علل دروغ­گویی

  • ترس: یکی از مهم­ترین علل دروغ­گویی در کودکان، ترس است؛ زیرا کودک تصور می­ کند در صورت اغراق به خطای خود مورد سرزنش، تحقیر یا تنبیه قرار می­ گیرد وبه ناچار برای حفظ خودش به دروغ گفتن پناه می­ برد.
  • اجبار: وقتی از کودک خواسته شود کاری را که مورد علاقه­ اش نیست انجام دهد، یا آن را انجام نمی­ دهد یا به دروغ وانمود می­ کند که انجام داده است.
  • الگوهای نامناسب: اگر در خانواده­ا، والدین یا کسانی که با کودک زندگی می­ کنند دروغ بگویند به طور غیر مستقیم زمینه­ ی دروغ­گویی را برای کودک فراهم ساخته­ اند.
  • احساس حقارت: اگر کودکی دائما” در خانواده یا محیط های دیگر مورد سرزنش، تحقیر وتمسخر قرار گیرد؛ برای برتر نشان دادن خود وجلب توجه خانواده واطرافیان متوسل به دروغ­گویی می شود.
  • نیازهای ارضا نشده: هر چه نیازهای ارضا نشده در کودک بیشتر باشد، احساس کمبود در کودک قوی­تر است و او برای جبران این احساس به دروغ­گویی می ­پردازد.
  • خودنمایی: کودکانی که مورد محبت وتوجه والدین واطرافیان قرار ندارند، برای خود نمایی وجلب توجه به دروغ متوسل می­ شوند.
  • داشتن توقع بیش از حد: بعضی از والدین بدون در نظر گرفتن توان کودک توقع بیش از اندازه از او را دارند و وظایف سنگین وکارهایی طاقت فرسا را به او تحمیل می­ کنند.
  • اجازه نداشتن برای بیان حقیقت: گاهی گفتن حقایق یا ابراز احساسات توسط کودک برای بعضی اولیا ومربیان ناخوشایند است وبه سرزنش وتحقیر وگاه تنبیه کودک می­ انجامد. در چنین شرایطی کودک ناگزیر به دروغ گفتن    می­ شود.
  • احساس فشار در برابر بازجویی والدین ومربیان: بعضی از والدین ومربیان به گونه­ ای کودکان را مورد بازجویی وسؤال قرار می­ دهند که او ناگزیر برای دفاع از خود مجبور به دروغ­گویی می­ شود.
  • خیال پردازی: گاهی کودکان چون نمی­ توانند در دنیای واقعی نیازهای خود را برطرف کنند به عالم خیال پناه می­ برند و در آن­جا دست نیافتنی­ ها را برای خودشان فراهم می­ کنند. آن­ها خود را به دروغ غیر از آن­چه هستند نشان             می­ دهند و این امر در بین کودکانی که نواقص جسمانی دارند، بیشتر دیده می­ شود.
  • بی­ اعتنایی اطرافیان به دروغ­گویی وراست­گویی: وقتی که اطرافیان کودک به دروغ­گویی و راست­گویی او توجه نکنند وچه بسا خودشان نیز دروغ بگویند، ارزش راست­گویی وزیان دروغ­گویی برای کودک مشخص نمی­ شود وتصور می­ کند دروغ گفتن مثل راست­گویی لازم است. به این ترتیب او برای رسیدن به خواست­ه هایش متوسل به دروغ­گویی می­ شود.
  • انتقام گیری: گاهی کودک می­ خواهد با به زحمت انداختن پدر ومادر، که به او آزار رسانده­ اند، انتقام بگیرد. در این شرایط با گفتن دروغی پدر و مادر را مضطرب می­ کند و حتی در مواردی سعی می­ کند آبروی آن­ها را ببرد.
  • تشویق غلط: گاهی کودک با شیرین زبانی خاص خردسالی دروغی را که یاد گرفته در حضور پدرو مادر بازگو می ­کند آن­ها بدون توجه به عواقب کارشروع به بوسیدن و تشویق او می­ کنند؛ کودک نیز خوشحال شده، برای این­که به محبت بیشتر دست یابد دفعات بعد دروغ­ های بزرگ­تر خواهد گفت و این امر به تدریج در وجود او تثبیت می­ شود.

راه­کارهای اصلاح دروغ­گویی در کودکان

  • اولین قدم آن است که با آرامش با دروغ­گویی کودکتان روبه روشوید.
  • زمانی که می­ دانید کودکتان اشتباهی مرتکب شده است او را نترسانید ومجبور به اعتراف نکنید.
  • کودکتان را محترم بشمارید وبه حرف­هایش گوش دهید وبه کارهایی که انجام می­ دهد هر چند کوچک، به دیده­ ی تحسین بنگرید تا او برای خودنمایی اقدام به دروغ نکند.
  • مواظب باشید تنبیهات آن­قدر ترسناک نباشد که دروغ­گویی را به تنبیه ترجیح دهد.
  • برای انجام کاری که از فرزندتان می­ خواهید، ابتدا میل انجام کاررا در دل او برانگیزید. بگذارید فرزندتان کمی آزادی عمل واحساس استقلال داشته باشد وخود را فردی محترم در اجتماع خانوادگی احساس کند. دراین صورت دیگر لزومی ندارد با دروغ گفتن به خانواده خیانت کند.
  • به کودک خود مسئولیت­ های کوچک بدهید واگر از عهده­ ی انجام آن بر نیامد، مثل یک دوست صمیمی ومهربان از خطایش چشم­ پوشی کنید. مطمئن باشید که دفعه­ ی بعد همان کار را بدون دلهره وبه همان نحو که مورد قبول شماست، انجام می­ دهد.
  • سرمشقی از صداقت باشید، هنگامی که تلفن زنگ می­ زند به کودک نگویید که اگر با من کار داشت بگو خانه نیستم.
  • ازبیان دروغ­گویی دیگران نزد کودک خودداری کنید؛ زیرا چنین تصور می­ کند که چون آن­ها از راه دروغ به نتیجه رسیده­ اند، بنابراین اوهم اقدام به دروغ­گویی می­ کند.
  • هرگز کودک را با دادن وعده­ های دروغ، فریب ندهید.
  • دوستان کودکان را کنترل کنید.
  • کودکتان را با دیگران یا حتی خواهر و برادرش مقایسه نکنید.
  • اگر یکی ازفرزندان شما مدام دروغ می­ گوید، اجرای یک برنامه­ ی پاداش دهی که در آن برای هر روز که بدون دروغ بگذرد، بر چسب می­ گیرد چنین خواهد بود، او می ­تواند برچسب­ ها را با گرفتن امتیازهای مختلف مثل بازی، مهمان شدن به چیزی یا … عوض کند.

نتیجه­ گیری

با توجه به مطالب ارائه شده در ارتباط با علل و عوامل دروغ­گویی می­ توان به این نتیجه رسید که مهم­ترین عامل مؤثر در دروغ­گویی کودکان خانواده­ ی آن­هاست و با به کاربستن راه­های ارائه شده خواهد توانست در پیش­گیری ودرمان             دروغ­گویی تـأثیرگذارباشد.